ٹردے ٹردے: روہڑی جنکشن (آخری قسط)

قائد اعظم ؒ دے مزار توں بعد اسیں ہن سمندر ویکھن لئی کلفٹن جا رہے ساں۔ اوسے طرح ٹیکسی وچ بیٹھ کے سارے جی کلفٹن ول ٹر پئے مزمل تے میں موٹر سائیکل تے ٹیکسی دے پیچھے پیچھے جا رہے ساں۔ رستے اِچ دو تلوار تے تین تلوار چوک وی ویکھے۔ کلفٹن گئے تے اوتھوں دی ٹھنڈی تے نم دارہوا ساڈا استقبال کر رہی سی۔20 ویں صدی اِچ کلفٹن اوہ ساحل سمندر سی جتھے ہر پاسے چمکدی ہوئی ریت تے پانی دیاں چھلاں چاندی دے فرش دا نظارہ ہوندا سی۔کجھ ورہیاں پہلاں 2003 اِچ سمندر دے ایس پاسے اک سامان والے بحری جہاز دا ایکسیڈنٹ ہون پاروں اوہدا تیل ایتھے آؤن والی پانی دیاں چھلاں وچ رل کے آگیا۔ امدادی ٹیماں نے بحری جہاز دے عملے نوں اپنی جان خطرے وچ پا کے بچا لیا پر اوہ تیل نوں سمند وچ وکھرن توں نا بچا سکے۔فیر کجھ ہفتیاں لئی ایس ساحل سمندر نوں لوکاں دے آؤن جان لئی بند کر دتا گیا تا کہ صفائی کیتی جا سکے۔ اوس تیل دے اثرات اج وی کنارے آئی ریت وچ ریت دے رنگ دی وجہ توں نظر آؤندے نیں۔پرحالے وی تسیں ایس جگہ تے دن ہووے یا رات ایتھے بہت سارے لوکاں نوں ویکھ سکدے او جیہڑے ایتھے سیر کرن تے ہوا خوری لئی آؤندے نیں۔ایہہ خوبصورت سمندر دا کنارہ صدر ٹاؤن دے علاقے دے نیڑے اے جیہڑا کہ پورے کراچی شہر دا مرکز اے۔سمندر دے کنارے دے علاقے وچ اک ایسا رہائشی علاقہ اے جیہدا نام ”سی ویواپارٹمنٹ“ اے۔ ایس رہائشی علاقے اِچ زمین تے اوتھے بنے مکاناں دی قیمت دے لحاظ نال شہر دا سب توں مہنگے علاقیاں وچ شمار ہوندا اے۔ ایس رہائشی سکیم توں علاوہ ہور وی نال نال رہائشی سکیماں ہے نیں جیہڑیاں مشہور ہو ریاں نیں۔کراچی وسن والے ہر اک بندے دی خاہش ہوئے گی تے خواب وی ہوے گاکہ اوہدا مکان ایس رہائشی علاقے اِچ ہوئے جتھے اوہ خوبصورت سمندر دا نظارہ روز کر سکن تے اللہ دی ایس نعمت تے اللہ دا شکر ادا کر سکن۔اوتھے بنن والی اک رہائشی سکیم جیہدا نام ”درخشاں“ اے نویں بن رہی اے۔امید اے کہ ایس سکیم اِچ کجھ لوکاں نوں اپنے خواباں والامکان بنان لئی کوئی سستا تے سوہنا موقعہ میسر آوے گا۔ایتھے اک خوبصورت پارک وی اے جتھے قسم قسم دے جھولے لگے نیں تے نال آؤن والے لوکی انجوائے کردے نیں۔سمندر دے کنارے تے اونٹ والے وی پھررہے سن۔ اسیں ساریاں نیں اونٹ دی سوار ی وی کیتی۔ ایتھے اک ہور بڑی مزد دار گل اے وے پئی ایتھے کجھ لوکاں نے موٹر کار وانگ اک موٹر گڈی بنائی ہوئی اے۔ نوجواناں دی بڑی تعداد اوس گڈی نوں سمندر دے کنارے تے چلا کے اپنے من نوں راضی کردے نیں۔ایہہ موٹر گڈی کوئی 5 توں 10 منٹ لئی کرایہ لے کے چلان نوں دتی جاندی اے۔ علی افضل نوں اے موٹر گڈی چلاکے اینا کو سواد آیا کہ اوہنے پورا اک گھنٹہ اے موٹر گڈی چلائی۔ سانوں سمندر دے پانی دی آن والیاں چھلاں وی خوبصورت نظارہ دے رہیاں سن۔اسیں ایہناں پانی دیاں لہراں دے وچ اگے تک چلے گئے۔ جدوں پانی دی لہر آکے واپس جاندی سی تے اینج لگدا سی جیویں ساڈے پیراں دے تھلوں ریت نکل رہی اے۔دور دور تک جتھوں تک نظر جاندی سی پانی ای پانی سی تے اینج لگدا سی جیویں آخیر والے کسے کنارے تے سمند دا پانی تے آسمان آپس وچ مل گئے نیں۔سمندر دا پانی نمک والا ہوندا اے ایس لئی سانوں منہ دا سواد وی نمک والا لگ رہیا سی تے جدون اسیں سمندر توں واپس جان لگے تاں اوہدوں ساڈی جلدی وی نمکین ہو گئی سی۔ایتھے سیر کرن آؤن والے لوکی اپنے نال گھروں وی روٹی پکا کے لے آؤندے نیں تے کجھ لوکی اپنے نال چولہا وی لے آؤندے نیں تے ایتھے ای پکا کے کھاندے نیں۔ سمندر دے کنارے دے کھبے پاسے ایک مشہور مارکیٹ ”ڈولمین مال“ وی اے جتھے قومی تے بین الاقومی تے ودھیا توں ودھیاکمپنیاں دیاں بنیاں ہویاں چیزاں خریدن لئی مل جاندیاں نیں۔سمند دا اے کنارہ جنوں کلفٹن وی آکھیا جاندا اے شہر دی خوبصورت جگہ اے۔سانوں چاہی دا اے کہ اسیں ایس جگہ دی خوبصورتی دا خیال رکھی اے تے اہدی خوبصورتی خراب نا کری اے تاکہ ساڈی آؤن والی نسلاں وی ایس جگہ دی خوبصورتی نوں ویکھ سکن۔اسیں سمندر دی سیر کوئی چار گھنٹے کیتی تے خوب رج کے سیر کیتی۔ ہن سانوں واپس گھر جانا سی کیوں کیونکہ شام دے چار وج گئے سن۔اسیں اٹھ(8)وجے خیبر میل تے واپس لہور جان لئی ٹیشن تے وی اَپڑناسی۔

چار گھنٹے سمندر دی سیر کرن مگروں اسیں واپس گھر ول ٹر پئے۔دفتراں دی چھٹی دا ٹائم ہون دی وجہ توں رستے اِچ بہت رش سی ایس لئی سانوں گھر واپس آؤن اِچ کوئی ڈیڑھ توں دو گھنٹے لگ گئے۔  شام دے چھ وجے اسیں گھر واپس آئے تے تایا جی نے ساڈے لئی مزے دار دودھ پتی تیار کر رکھی سی۔ سیر کرن دی تھکاوٹ ہون پاروں اوس گرما گرم دودھ پتی نے جسم دے اندر ٹکورجہی کر دتی۔ تائی جی نے تے تایا دی دھی نے ساڈے لئی جلدی جلدی روٹی تیار کیتی۔ روٹی کھان مگروں ہن سانوں ٹیشن تے جانا سی۔ تایا جی نے دسیا کہ گھروں ٹیشن تک جان دا کوئی اک گھنٹہ لگ جائے گا ایس لئی جلدی ٹیشن واسطے گھروں چلو کدرے گڈی نا نکل جائے۔جدوں اسیں تایا جی دے گھروں اجازت لے کے واپس لہور آؤن لئی ٹرے تاں ساڈا دل بجھ جیہا گیا۔ دل کردا سی پئی اک دو دن ہور کراچی دی سیر کری اے۔پر کی کیتا جائے روزی روٹی دا معاملہ پہلے دوجے معاملے بعد اِچ۔مزمل دا وی دل نہیں کر رہیا سی سانوں الواداع کرن تے۔اسیں اوہناں نال دوبارہ جلد ی کراچی دی سیر کرن آن دا وعدہ کیتا۔ انشاء اللہ زندگی رہی تے اک واری فیر دو یا چار دناں لئی کراچی جا کے سیر کراں گے۔گھروں اجازت لے کے اسیں ٹیکسی اِچ کراچی کینٹ دے ٹیشن لئی نکلے تے تایا جی وی ساڈے نال ٹیشن تیکر سانوں الوداع کہن آئے۔ ٹیکسی کراچی دیاں مختلف سڑکاں تے ٹردے ٹردے کراچی کینٹ ریلوے ٹیشن اپڑ گئی۔ٹیکسی والے نوں کرایہ دتا تے ٹیشن دے اندر جان لگے تاں اک قلی ساڈے کول آیا تے ساڈا سامان بوگی تک اپڑان لئی پچھن لگا۔ تھکاوٹ تے ہے سی ایس لئی قلی نوں اسیں اپنا سامان دے دتا۔ اسیں لہور واپسی لئی ریل گڈی دی اے سی والی بوگی وچ سیٹاں بک کروائیاں سن تاکہ جدوں کراچی توں لہور واپس آئی اے تاں تھکاوٹ نال جیہڑی نیندر آؤنی اے اوہ سکون نال آئے تے میں واپس لہور آکے سیدھا اپنے دفتر حاضری دے سکاں۔ٹیشن تے گڈی پلیٹ فارم تے لگی ہوئی سی۔ قلی سانوں ساڈی بوگی اِچ ساڈی سیٹاں تک اَپڑا گیا۔ قلی نے اپنی مزدوری وی مناسب منگی سی تے میں خوش ہو کے اوہنوں دے دتی۔سانوں اپنیاں سیٹاں تے بٹھا کے تے سانوں سفر دھیان نال کرن دی تاکید کر کے تایا جی واپس گھر نوں چلے گئے۔ ایس گڈی دا نام صوبہ خیبر پختو نخواہ وچ بنے ”درہ خیبر“ دی مناسبت نال”خیبرمیل“ رکھیا گیا اے۔ خیبر میل گڈی واحد گڈی اے جیہڑی 1947 ؁ء توں پشاور توں کراچی تے کراچی توں پشاور ہن تیکر چل رہی اے۔ساڈی گڈی کراچی ٹیشن توں اپنے ٹائم توں کوئی پندرہ منٹ لیٹ ٹری۔ اسیں کجھ دیر تک تے باری توں باہر دے نظارے لیندے رہے پر فیر نیندر نے ایسی مت ماری کہ سانوں نیندر دی وادی وچ جانا ای پیا۔رستے وچ جتھے کدرے جاگ آؤندی یا گڈی دا سٹاپ آؤندا اسیں ٹر پھر لیندے ساں۔ اللہ دے فضل و کرام نال گڈی اپنی منزل ول بخیرو عافیت ٹردی جا رہی سی۔اسیں اگلے دن شام ست (7) وجے لہور ٹیشن تے اپڑے تے ساڈا لہور توں کراچی تے کراچی توں لہور دا سفر ختم ہویا۔

کوئی وی سفر کرن مگروں کجھ نا کجھ حاصل یا وصول ضرور ہوندا اے۔اپنے ایس سفر توں میں جو حاصل کیتا اے اوہ ایہہ گل اے کہ ساڈی حیاتی اک ریل گڈی دے سفر وانگ اے۔ریل گڈی دے سفر اِچ سانوں بہت سارے مسافر ملدے نیں تے ایناں ملن والے مسافراں نال دل نہیں لانا چاہیدا کیو نکہ ہر اک مسافر دی منزل تے اوہدا ٹھکانا الگ الگ اے۔اپنی تھاں تے، اپنی منزل تے اپڑ کے ہر مسافر نے گڈی توں لہہ جانا اے۔اوہ مسافر تہانوں وہ الوادع کہہ جان گے۔ بہت زیادہ دور تک سفر اِچ ساتھ رہن والے مسافر بہت گھٹ ہوندے نیں۔ یا تے ساڈا اپنا سفر مک جاندا اے یا فیرساڈے نال دے مسافر دی منزل آجاندی اے۔ایتھے مینوں پیر مہرعلی شاہ ہوراں دے پتر ”بابو جی“ دی ریل گڈی نال محبت والی گل یاد آؤندی اے۔اک واری مریداں نے ”بابوجی“ ہوراں کولوں ریل گڈی نال محبت دی وجہ پچھی تے اوہناں جواب دتا”میں ریل گڈی نال محبت پنج گلاں دی وجہ نال کردا ہاں۔ پہلی گل ایہہ اے کہ ریل گڈی داانجن پوری گڈی نوں اپنی منزل تک لے کے جاندا اے۔دوجی وجہ اے وے کہ انجن گڈی دے آخیر والی بوگی نوں وی نال ای لے جاندا اے۔تیجی وجہ گڈی دا انجن آپ تے اَگ کھاندا اے، گرم ہوندا اے پر منزل تک اپڑن لئی بوگیاں نوں اَگ نہیں کھانی پیندی۔چوتھی وجہ انجن پوری گڈی نوں اپنی سیدھی راہ تے ٹور کے لے جاندا اے۔پنجویں تے آخیر لی وجہ اے کہ انجن بوگیاں دا محتاج نہیں ہوندا بلکہ بوگیا انجن دیاں محتاج ہوندیاں نیں۔ایس لوکائی وچ کجھ لوگ انجن وانگ ہوندے نیں تے کجھ لوگ بوگیاں وانگ۔ ہر بندہ انجن نہیں بن سکدا پر جیہڑا بندہ انجن بن جائے اوہنوں چاہیدا اے کہ باقی بوگیاں نوں وی نال لے کے چلے“۔

ایہہ لوکائی، ایہہ دنیا اک ریل گڈی ای تے ہے۔جس طرحاں ریل گڈی اِچ ہر طرحاں دے لوگ آؤندے نیں تے فیر اپنا سفر پورا کر کے اپنی منزل تے آکے ٹرجاندے نیں ایسے طرحاں ای ایس دنیا اِچ بہت سارے انسان آؤندے نیں تے اپنی حیاتی دی منزل تیکر اپڑ کے ایس دنیا توں ٹر جاندے نیں۔جس طرحاں ریل گڈی دیاں بوگیاں دے درجے دے حساب نال اکانومی کلاس، اے سی کلاس، اے سی بزنس کلاس تے اے سی سلیپر کلاس ہوندی اے۔ دنیا اِچ وی وسن والے لوگ جنہان اِچ کوئی اکانومی کلاس یعنی سفید پوش طبقے نال تعلق رکھدا اے تے کوئی اے سی بزنس، اے سلیپر یعنی سرمایہ دار تے امیر کبیر طبقے نال تعلق رکھدااے۔ہر بندہ اپنی منزل تک اپڑ رہیا اے۔ کسے نوں وی کوئی خبر نیں کسے ویلے اوہدی آخری منزل آجائے جتھے اوہدی گڈی دا سٹاپ ہوئے گا۔ پر ایتھے سانوں جیویں سفر وچ اپنے سامان دا خیال کرنا ہوندا اے، اپنے مال دا دھیان کرنا ہوندا اے۔ ایسے طرحاں سانوں اپنی حیاتی دے سفر وچ وی احتیاط اپنے اعمال دی حفاظت کرنی اے۔اللہ دے حقوق دے نال نال بندیاں دے حقوق وی ادا کرنے نیں۔ جس طرحاں ریل گڈی دے سفر اِچ اپنی منزل تے اپنے سٹاپ تے گڈی رکن توں پہلاں اسیں اپنے سامان سمیت گڈی توں لہن دی تیاری کردے آں اوسے طرحاں سانوں اپنی حیاتی دے آخری سٹاپ جیہدا کوئی پتا نہیں کدوں آؤنا اے تے لہن دی تیاری وی کرنی چاہیدی اے۔میرا تے ایس ریل گڈی دا سفرمُک گیا اے۔ میں اپنے من پسند سٹاپ تے لہندا تے چڑھدا رہیا پر ہن اے اللہ ای جاندا اے کدوں میری حیاتی والی گڈی دا سٹاپ آجائے۔ جدوں میری حیاتی والی گڈی داآخیر والا سٹاپ آجائے تے میرے لئی نیک دعاواں ضرور کرنا۔ (ختم شد)